GÜNDEM
EnerjiSa’nın kuruluş hikayesi enerjide özelleştirme hazırlıklarının başladığı doksanlı yıllara uzanıyor.
Şirket, Sabancı Holding’in Türkiye enerji piyasası pastasından büyük payı kapmak üzere 1996 yılında kuruldu.
Bir süre sonra Avusturya’nın en büyük elektrik üretim ve dağıtım tekeli olan Verund şirketi ile ortaklık yaptı.
2008 yılında enerji özelleştirme furyasının aslan payı olan Başkent EDAŞ’ın tüm hisselerini blok satış yöntemiyle satın aldı.
Sabancı’nın Enerjisa’sı sadece tek bölgenin enerji dağıtımıyla yetinmedi.
2013 yılında yapılan ihaleyle Toroslar EDAŞ ve İstanbul AYEDAŞ da Enerjisa’ya satıldı. 2018 yılında borsaya açıldı.
Enerji dağıtım işlerinin yanı sıra borsa spekülasyonlarıyla da kasasını doldurmayı sürdürdü.
Enerjisa halen Türkiye’de Ankara, Kırıkkale, Zonguldak, Bartın, Karabük, Çankırı, Kastamonu, Adana, Gaziantep, Hatay, Mersin, Osmaniye, Kilis ile İstanbul Anadolu yakası elektrik dağıtım hizmetlerini elinde tutuyor ve tüm bu bölgenin elektrik faturalarından milyonlarca lira kârı kasasına indiriyor.
Halkın Cebinden Büyüyen Şirket: Enerjisa
HaberSol ve Patronlarınensesindeyiz sitesinin araştırma haberine göre takip eden yıllarda, İngiltere’de bulunan enerji üretim ve dağıtım şirketi E.ON’un Verbund’daki yüzde 50 Enerjisa hissesini almasıyla birlikte Sabancı Holding’le E.ON arasında 2013 yılında bir ortaklık sözleşmesi imzalandı.
AKP iktidarında elektrik dağıtımı yok pahasına özel şirketlere satıldı. Devletin, yani halkın olan elektrik santralleri, şimdi halka fahiş fiyatlarla elektrik satmak için kullanılıyor.
2000 yılında enerji sektörüne, uluslararası tahkim getirildi. Böylece yabancılara hukuki güvence sağlandı. 2004-06 arasında TEDAŞ bünyesinde Türkiye'nin tamamını kapsayacak şekilde 21 bölgede faaliyet gösteren 21 elektrik dağıtım şirketi kuruldu.
2008-2013 yılları arasında ise 21 kuruluşun tamamı özelleştirildi. Devlet, elektrik dağıtım ve satış alanından tamamen çekildi. 21 kamu şirketinin toplam özelleştirme bedeli, 12 milyar 914 milyon dolar, bugünkü döviz kuruyla yaklaşık 172 milyar TL oldu.
En yüksek bedel, İstanbul’un Avrupa yakasına elektrik hizmeti sağlayan Boğaziçi EDAŞ'ın özelleştirmesine CK Enerji (Cengiz-Kolin) tarafından ödenen 1 milyar 960 milyon dolarlık bedel oldu.
En çok aboneyi kapsayan ihaleleri kazanan ise Sabancı Holding'in EnerjiSA'sıydı.
Ankara, Kırıkkale, Zonguldak, Çankırı, Bartın, Karabük, Kastamonu bölgesine hizmet veren BEDAŞ, İstanbul Anadolu yakasına hizmet veren AYEDAŞ ve Adana, Mersin, Gaziantep, Hatay, Osmaniye, Kilis illerinde faaliyet yürüten Toroslar Elektrik, Enerjisa'ya ait. Bunların toplam özelleştirme bedeli 4 milyar 177 milyon dolar.
TEDAŞ tarafından 21 farklı bölgeye ayrılarak özelleştirilen Türkiye elektrik dağıtım altyapısı günümüzde tamamen özel sektör tarafından işletiliyor.
Bunlar arasından Enerjisa’nın hangi elektrik dağıtım bölgeleri üzerinden kârlarını katladığına göz atalım.
TOROSLAR EDAŞ Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. (Toroslar EDAŞ) 1970 yılında kurulmuş ve özelleştirmesinin tamamlandığı 2013 yılına kadar bir devlet kurumu olarak hizmet vermiştir. Adana, Gaziantep, Mersin, Hatay, Osmaniye ve Kilis’i kapsayan, yaklaşık 8 milyon nüfuslu 7. dağıtım bölgesinde faaliyet gösteren Toroslar EDAŞ, Enerjisa tarafından satın alındı.
BAŞKENT EDAŞ Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. (Başkent EDAŞ) 1970 yılında kurulmuş ve özelleştirmesinin tamamlandığı 2013 yılına kadar bir devlet kurumu olarak hizmet vermiştir. Ankara, Zonguldak, Kastamonu, Kırıkkale, Karabük, Çankırı ve Bartın illerini kapsayan, yaklaşık 8 milyon nüfuslu 9. dağıtım bölgesinde faaliyet gösteren Başkent EDAŞ, Enerjisa tarafından satın alındı.
AYEDAŞ İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım A.Ş. (AYEDAŞ) 1970 yılında kurulmuş ve özelleştirmesinin tamamlandığı 2013 yılına kadar bir devlet kurumu olarak hizmet vermiştir. 14. dağıtım bölgesinde faaliyet gösteren, yani 6 milyona yakın nüfusa sahip İstanbul Anadolu Yakası’nın elektriğini dağıtan AYEDAŞ, Enerjisa tarafından satın alındı.
Sabancı Sektörden Milyarlar Kazandı 8 Enerjisa, kamudan kâr garantisiyle aldığı dağıtım bölgelerinde yıllardır elektrik dağıtımı yapıyor.
NER KARI 5.8 MİLYAR LİRA
Enerjisa Enerji, 2023 yılında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 30'dan fazla artarak 5,8 milyar TL net kâr elde etti.
Enerjisa Enerji CFO’su Dr. Philipp Ulbrich ise, “2023 yılı içerisinde zorlu ortama rağmen tüm iş kollarımızda hedeflerimize ulaştığımızı belirtmekten memnuniyet duyuyorum. Sürdürülebilir yatırım planımız sayesinde yıllık bazda net kârımız 2023'te hedeflerimiz ile uyumlu olarak yüzde 30'dan fazla artarak 5,8 milyar TL'ye ulaştı. Aynı metrik enflasyon muhasebesi sonrası ise 3,4 milyar TL olarak gerçekleşti" dedi.
Faturalara Yansıyan Soygun
Elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesinin ardından, elektrik faturalarında usulsüzlükler sıkça karşımıza çıkmaya başladı.
Evimize gelen faturalarda da gördüğümüz gibi, hesaplamalarda Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun [EPDK] belirlediği fiyatlara uyulmuyor, tarifelerde yer almayan bedeller faturalara ekleniyor.
EPDK‘nın 2016‘da yaptığı düzenlemeyle "İletim Sistemi Kullanım Bedeli, Dağıtım Sistemi Kullanım Bedeli, Kayıp Enerji Bedeli ve Sayaç Okuma Bedeli" kalemleri "Dağıtım Faturalara Yansıyan Soygun 10 1011 Bedeli" altında tek kalemde birleştirildi.
Buna rağmen dağıtım şirketleri faturalarımıza yansıyan Dağıtım Bedeli'nin EPDK tarafından belirlenmekte olup, elektriğin kaliteli ve sürekli bir biçimde elektrik abonelerine ulaştırılması için yapılan şebeke yatırım, işletme ve bakım giderlerinden oluştuğunu anlatıyor.
Bu da demek oluyor ki, elektrik satışı için gerekli olan tüm harcamalar faturalar aracılığıyla tüketicilerden tahsil ediliyor.
Faturamızda yer alan yatırım bedeli ve hizmet bedeli kalemleri ise, dağıtım şirketlerinin yürüttüğü projeler kapsamında faturaya yansıtılan bedeller.
Örneğin yenilenen dağıtım hatlarının masraf bedelleri, yatırım bedeli olarak, dağıtım şirketlerinin verdiği “hizmet” ise hizmet bedeli olarak yansıtılıyor.
EPDK, geçtiğimiz yıllarda 40-45 günlük tüketim bedeli üzerinden düzenlenen doğalgaz faturalarını gerekçe göstererek İGDAŞ hakkında soruşturma başlatmış, Enerjisa'nın da benzer sürelerde elektrik faturası kestiği ortaya çıkmıştı.
İGDAŞ'ın salgını gerekçe göstererek yaptığı bu uygulamayı soruşturma konusu yapan EPDK benzer sürede fatura kesen Enerjisa için hiçbir adım atmamıştı.
Enerjisa, Depremzedeler İçin Kurulan Su Arıtma Cihazının Elektriğini Kesti
Türkiye Komünist Partisi'nin (TKP) Hatay'ın Defne ilçesinde halkın su kullanımı için kurduğu su arıtma cihazının elektriği Enerjisa tarafından kesildi.
Arıtma cihazının çevresindeki çadır ve konteynerlerde yaşayanların da elektriğini kesen şirket yetkililerine halk tepki gösterdi. Olay sosyal medyada da epeyce yankı buldu.
Tepkiler üzerine geri adım atmak zorunda kalan Enerjisa elektriği kesilen arıtma cihazının ve çevredeki çadırların elektriğini yeniden bağlamak zorunda kaldı.
Hatay’da yaşananlar bununla da sınırlı kalmadı. Enerjisa İşçilerinin Direnişi Enerjisa, Depremzedeler İçin Kurulan Su Arıtma Cihazının Elektriğini Kesti 1014 Hatay’da sıklıkla tekrar eden elektik kesintilerini protesto etmek için Toroslar EDAŞ’ın önüne elinde benzin dolu bir şişe ile gelen bir depremzede eylem yaptı.
Gerekli tüm başvuruları yaptıklarını ve dilekçelerini verdiğini söyleyen yurttaş “Toroslar devletten daha mı büyük’’ diyerek tepkisini dile getirdi.
Konuya ilişkin bir diğer tepki ise TKP Defne Belediye Başkan adayı Hizam Hasırcı’dan geldi. Sosyal medya hesabından bu gelişmeyi paylaşarak “Hatay’ın sorunlarına acil çözüm gerekli” uyarısı yapan Hasırcı “Barınma, su, elektrik gibi temel ihtiyaçların karşılanması konusundaki sorunların çözümü için daha ne bekliyorsunuz? Elektrik kesintilerini protesto etmek isteyen bir vatandaşımızın geldiği nokta bu’’ sözleriyle tepki göstermişti.
Sayfa başına git
