GÜNDEM
Türkiye’de cari işlemler dengesi bu yıl haziranda Eylül 2023’ten sonra ilk kez fazla verdi. Merkez Bankası’nın verilerine göre cari denge haziranda 407 milyon dolar fazla verdi.
Geçen yıl hazirandaki fazla 768 milyon dolardı. Bu yılın ilk yarısında cari açık 16.5 milyar dolar olurken geçen yılın aynı dönemine göre iyileşme 20 milyar 176 milyon dolar oldu. Aynı şekilde ilk yarıda resmi rezervlerdeki iyileşme de geçen yılın ilk yarısına göre 20.26 milyar dolar hesaplandı.
Merkez Bankası'nın verilerine göre, yıllıklandırılmış cari denge haziranda 24,8 milyar dolar açık verdi, mayısta bu rakam 24.5 milyar dolardı. Net hata noksan kaleminden haziranda 775 milyon dolar giriş olurken, çekirdek denge olan altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı ise haziranda 4.A55 milyar dolar fazla verdi.
Altın hariç cari fazla geçen yıl hazirandaki 2.4 milya rdolardan bu yıl haziranda 1.3 milyar dolara, enerji hariç cari fazla da geçen yıl hazirandaki 4 milyar dolardan bu yıl haziranda 3.6 milyar dolara geriledi. Uzmanlar cari dengedeki iyileşmenin duraksadığını yıllık çekirdek cari fazlanın da 40.7 milyar dolardan 39.5 milyar dolara indiğini belirtti.
Net seyahat gelirlerinde yüzde 11,4 artış
Hizmetler dengesinde seyahat kaleminden gelen destek ile yaşanan toparlanmaya karşılık dış ticaret açığı ve gelirler tarafındaki gelişmeler cari dengedeki iyileşmeyi sınırladı. Haziran 2023’te 3.8 milyar dolar olan ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı Haziran 2024’te 4.15 milyar dolara yükseldi.
Geçen yıl haziranda 788 milyon dolar olan birincil gelir kaleminde yaşanan çıkış bu yıl 1.1 milyar dolara yükseldi. İkincil gelir kalemi ise geçen yıl 190 milyon dolar fazla vermişti bu yıl 2 milyon dolar açık verdi. Hizmetler dengesindeki fazla ise geçen yıl hazirandaki 1.6 milyar dolardan bu yıl haziranda 6.8 milyar dolara yükseldi. Net seyahat dengesindeki geçen yıla göre yüzde 11,4 artış bu düzelmede etkili oldu. Seyahat kaynaklı net gelirler 4.79 milyar dolar oldu.
Yurtiçi bankaların yurtdışı mevduatı arttı
Finansman tarafından doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler 447 milyon dolar, portföy yatırımları kaynaklı net girişler 591 milyon dolar oldu. Hisse senetlerinde çıkış sürerken devlet tahvillerine giriş devam etti.
Yabancı yatırımcılar hisse senedi piyasasında 1.4 milyar dolar net satış, devlet iç borçlanma senetlerinde ise 688 milyon dolar civarında net alış yaptı. Ayrıca haziran ayında yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak bankalar 612 milyon dolar net borçlanma, diğer sektörler ise 468 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi.
Yurt içi bankaların yurt dışı mevduat varlıkları 4.4 milyar dolar artarken, yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatları ise 1,5 milyar dolar azalış gösterdi. Ancak güçlü dış borçlanmanın etkisi ile rezervlerde artış kaydedildi.
Haziranda yabancıların gayrimenkul alımları kaynaklı giriş 98 milyon dolar olurken toplamda doğrudan yatırımlar kalemi nette 447 milyon dolar fazla verdi. Haziranda rezerv varlıklar 1.24 milyar dolar arttı. İlk yarıda net rezervlerde kayıp 6.27 milyar dolar oldu.
Ekonomistler haziran sonuçlarının cari dengeye alt kalemlerdeki ayrışmaya rağmen hizmet gelirlerinden gelen katkısın sürdüğünü ortaya koyduğunu belirtirken dış ticaret açığındaki genişleme ve gelir kalemlerindeki çıkışlar cari dengedeki toparlanmanın duraksamasına neden olduğunu kaydetti. Temmuz öncü verilerinin dış ticaret açığında daralmaya işaret ettiğini dile getiren ekonomistler turizm gelirlerinin de katkısıyla cari dengede yeniden iyileşme kaydedilebileceğini vurguladı.
"Cari açığın milli gelire oranı yüzde 2’nin altına inecek"
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ödemeler dengesi verilerinin ardından sosyal medyadan yaptığı açıklamada, aylık cari dengenin fazla verdiği haziranda yıllık açığın 24.8 milyar dolar gerçekleştiğini belirtti.
Şimşek, ikinci çeyrekte ise yıllık cari açığın milli gelire oranının yaklaşık yüzde 2,2’ye, üçüncü çeyrekte ise yüzde 2’nin altına gerilemesini beklediklerini açıkladı.
“Programımızın dengelenme ve dezenflasyondaki olumlu sonuçlarının yanı sıra işgücü piyasasındaki kısa vadeli olumsuz etkilerini görüyoruz” diyen Şimşek, işsizlik oranının haziranda yüzde 9,2’ye yükseldiğini ancak bu yıl OVP’den daha düşük ve tek haneli işsizlik oranı öngördüklerini kaydetti. Şimşek, “Kalıcı refah artışı sağlamak için programımızı kararlılıkla uyguluyoruz. İşgücü piyasasının niceliği kadar niteliği de önemlidir. Bu kapsamda verimlilik artışı, beşeri sermayenin güçlendirilmesi ve dijital dönüşüme odaklanan yapısal reformlara ağırlık veriyoruz” ifadelerini kullandı.
İlk 6 ayda Türkiye’ye 4.7 milyar dolar doğrudan yatırım
Uluslararası Yatırımcılar Derneği’nin (YASED) Merkez Bankası’nın (TCMB) Ödemeler Dengesi İstatistiklerinden derleyerek hazırladığı “Rakamlarla Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Bültenine” göre, 2024 yılının ilk 6 ayında, 4 milyar 692 milyon dolarlık doğrudan yabancı yatırım girişi oldu. Böylece yılın ilk 6 ayında 2023’ün aynı dönemine kıyasla yüzde 5’lik bir düşüş kaydedilirken 2024’ün ilk altı ayında çekilen doğrudan yatırım, aynı dönem içerisindeki cari açığın yüzde 28’ine karşılık geldi. 2024 yılının ilk 6 ayında gerçekleşen toplam doğrudan yatırım girişi 4 milyar 692 milyon dolar olarak hesaplanırken bu yatırımların 2 milyar 846 milyon doları yatırım sermayesi şeklindeydi.
Yılın ilk 6 ayındaki toplam doğrudan yatırımın 1 milyar 535 milyon doları yabancı uyruklulara gayrimenkul satışı yoluyla, 754 milyon doları borçlanma araçları yoluyla kaydedildi. Aynı dönem içerisinde yatırım tasfiyelerinin 443 milyon dolar değerinde aşağı yöndeki etkisiyle, yılın ilk 6 ayındaki toplam UDY girişi 4 milyar 692 milyon dolar oldu.
2024’ün ilk altı ayında ülkeler özelinde, Hollanda yüzde 20 ile en büyük paya sahip olurken, onu yüzde 13 ile ABD, yüzde 10 ile Almanya, yüzde 9 ile İrlanda, yüzde 8 ile Norveç ve yüzde 8 ile Birleşik Krallık takip etti.
Sayfa başına git
